Iedereen heeft wel een taalpurist in zijn of haar omgeving. Een kennis die grammaticaal en taalkundig beter is en die anderen (terecht) graag verbetert in hun straattaalachtige uitspraken. En zo heb je tegenwoordig ook de ‘moeten-purist’. Iemand die je aanspreekt wanneer je het woord ‘moeten’ in een zin gebruikt. “Ik moet naar de bakker.” “O ja, MOET je naar de bakker?” Zodra je de moeten-purist in je omgeving hebt ontdekt, denk je drie keer na voordat je het woord ‘moeten’ gebruikt. Ontglipt het je toch, dan roep je vliegensvlug; “Ik bedoel; ik wil of ga natuurlijk naar de bakker, ik moet niets”, hopelijk nét op tijd voordat de moeten-purist je corrigeert. Zo probeer je het je-mag-van-mij-geen-moeten-zeggen gezeur te voorkomen.
Waarom moeten (soms) wel nodig is
Ook als psycholoog is het verleidelijk om te focussen op het woord ‘moeten’ wanneer een cliënt zegt: ‘ik moet zoveel’ of ‘dat moet ik ook nog doen’. Het moeten is echter niet het probleem, sterker nog: moeten zorgt dat mensen in beweging komen! Ik ben zelf ontzettend blij dat ik van mijzelf naar de sportschool móét, want anders ga ik nooit. Of dat de Belastingdienst mij zegt dat ik mijn belastingopgave móét doen, want anders vergeet ik het. Moeten zorgt ervoor dat afspraken worden nagekomen, stappen worden gezet en mensen in actie komen. Mensen moeten voor hun kinderen zorgen en verantwoordelijkheden nakomen. Ja, dat moet.
Verantwoordelijkheid nemen voor je ‘moetjes’
Natuurlijk hoop ik dat wat mensen moeten, ook is wat ze willen. Net zoals ik hoop dat de sportschool voor mij niet altijd als een ‘moetje’ voelt. Soms is er voor mensen echter helemaal geen keuze in wat ze willen of wat mogelijk voor ze is. Mensen zijn dan meer gebaat dat je naast ze gaat staan met dat het balen is dat zij moeten. En als het ‘moeten’ voor mij werkt, waarom zou je me dit dan afpakken? Moet ik alles maar willen? Het zegt juist dat deze dingen niet vanzelf gaan of met tegenzin, maar toch gedaan moeten worden. Waarom mij niet verantwoordelijkheid laten nemen voor mijn ‘moetjes’? Met daar tegenover genoeg tijd en energie voor zaken die ik wil en die niet als moetjes voelen.
Soms is het gewoon goed dat we moeten, of dat we zelf vinden dat we iets moeten doen. Het zet ons aan tot beweging. En ja, het ene ‘moeten’ heeft meer prioriteit dan het andere, maar laten we vooral niet krampachtig doen of ontkennen dat we verantwoordelijkheid (moeten) nemen voor onze ‘moetjes’. Maar uiteindelijk, ergo, is intrinsieke motivatie altijd de beste drijfveer in wat je doet.
