Column Ymke Dorrepaal - Sinds wanneer is werken ongezond?

Vaak wanneer mensen psychische klachten ervaren en hierdoor in het verzuim terecht komen, lijkt werk een vijand te worden. Als psycholoog hoor ik mensen vaak zeggen dat ze eerst moeten bijkomen of herstellen, en daarna pas weer aan het werk kunnen. Dat stoot mij altijd tegen de borst. Want daarmee suggereer je dat werk en herstel niet hand in hand kunnen gaan. Sterker nog, dat werken bedreigend zou zijn voor herstel. Terwijl het tegendeel waar is: werk vormt juist een belangrijk onderdeel van het herstel.

Werken is gezond

Bij psychische klachten is vaak sprake van veel weerstand tegen werk. En die weerstand zit de re-integratie in de weg. Dat is zonde, want werken is juist heel gezond. Het houdt je vitaal. Mijns inziens is het excuus dat iemand eerst moet herstellen en daarna pas aan het werk kan een rookgordijn. Natuurlijk zijn er omstandigheden, bijvoorbeeld een ongezonde organisatiecultuur, een disfunctionerend team of slecht leiderschap, waardoor je iemand niet zomaar weer kan terugsturen naar het werk. Echter als dat het geval is, moet je dát probleem aanpakken en bespreekbaar maken. Maar in de praktijk vinden veel mensen dat lastig.

Ontdek waar weerstand vandaan komt

Voor medewerkers is het gemakkelijker om te zeggen dat ze zich nog niet goed genoeg voelen om weer naar het werk te gaan. En voor jou als leidinggevende is het ook gemakkelijk om dat te geloven. Ik zie ook regelmatig dat hulpverleners denken dat het voor mensen met psychische klachten te zwaar is om na te denken over de terugkeer naar werk. Er wordt gezegd: ‘We kijken over een paar maanden hoe het gaat, hopelijk voel je je dan beter’. Maar zo pak je mogelijke onderliggende problemen niet aan. En ga je voorbij aan het feit dat werken veel gezonde factoren meebrengt die bijdragen aan herstel. Denk aan ritme en structuur, zingeving of sociale context. Ik stimuleer mensen daarom júist om op zoek te gaan naar het onderliggende probleem en na te denken over waarom ze zo’n weerstand hebben om weer aan het werk te gaan. Vaak is deze reden niet medisch, maar speelt er iets anders waardoor ze spanning of weerstand ervaren.  

Pak het probleem aan

Op de juiste manier re-integreren is van groot belang. Maar hiervoor moet je als werkgever én medewerker het onderliggende probleem dat weerstand of spanning bij de medewerker veroorzaakt onder ogen komen. Hoe je dat doet? Door samen de werksituatie langzaam af te pellen. Analyseer tegen welke dingen iemand aanloopt of waar iemand tegen op ziet en ga op zoek naar de kern van het probleem. Vervolgens is het belangrijk om met elkaar in gesprek te gaan over hoe het anders kan zodat iemand op een gezonde manier kan re-integreren.

Verzuim is gedeelde verantwoordelijkheid

Veel psychisch verzuim is niet altijd (volledig) medisch. Cultuur en omstandigheden op de werkvloer spelen een belangrijke rol in re-integratie en de mate waarin hier weerstand voor is. Net zoals in iedere relatie, moet in de relatie tussen werkgever en medewerker ook van beide kanten gewerkt worden. Re-integratie is daarmee een gedeelde verantwoordelijkheid die je als werkgever en medewerker samen moet dragen. Als werkgever dien je te zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving. De medewerker is verantwoordelijk om problemen die hij of zij ervaart op de werkvloer aan de kaak te stellen en hier actie op te ondernemen. Dit houdt ook in dat er pittige gesprekken gevoerd moeten worden of moeilijke keuzes moeten worden gemaakt. Maar wanneer je allebei verantwoordelijkheid neemt, zul je zien dat werk en herstel hand in hand gaan. Sterker nog, met de juiste organisatiecultuur draagt werken bij aan een goed herstel en én aan iemands gezondheid.

Meer informatie

Bij PSION geloven wij dat werk gezond is en dat werken een belangrijk onderdeel is van herstel. Daarom werken wij niet met lange wachttijden of -lijsten, zo is een gesprek met de psycholoog snel ingepland. Ga voor meer informatie over onze aanpak naar onze website.