Waarom we werk en seks niet gescheiden kunnen houden

Wat? Werk en seks in één zin? Ongetwijfeld zal juist die combinatie je nieuwsgierigheid wekken om deze tekst te gaan lezen. Je leest het goed. Werk en seks, seksualiteit of seksuele-relationele gezondheid kunnen we niet gescheiden houden. Simpelweg omdat beiden belangrijke componenten van ons als mens zijn, onderdeel van ons Quality of life. Onze seksuele gezondheid heeft impact op en wordt beïnvloed door onze sociale, lichamelijke en geestelijke gesteldheid. Onze sociale, lichamelijke en geestelijke gesteldheid – en dus ook seksuele gezondheid- beïnvloedt en wordt eveneens weer beïnvloed door ons werk, onze productiviteit en onze duurzame inzetbaarheid. Daarnaast is seksualiteit een belangrijk onderdeel van onze identiteit. En die nemen we mee naar het werk. Althans, dat is hoe ik (Marjolein, psycholoog en seksuoloog bij PSION) het zie.

Seks en duurzame inzetbaarheid

Stel je breekt je been op wintersport. De mensen om je heen begrijpen dan dat je leven en je werk tijdelijk worden verhinderd door het gips. Maar wanneer relatie (of seksuele) problemen dit doen, is de reactie van ons zelf of om ons heen al snel dat werk en privé vooral gescheiden moeten blijven. Seksuele en relationele gezondheid wordt gezien als eigen keuze en heeft niets met het werk te maken. Dat wintersport dat ook niet heeft, wordt al snel vergeten. Waar je last van hebt ‘thuis’ kun je ook last van hebben op het werk of andersom. Je bent tenslotte een en dezelfde persoon. Niet dat ik met onderstaande tekst wil zeggen dat problemen thuis een excuus zijn om het werk te laten liggen. Integendeel, werk is dan juist een fantastische plek om even niet met de ellende bezig te zijn of om juist je zelfvertrouwen op te krikken. Ook wil ik niet leidinggevende adviseren om eens te vragen hoe het tussen de lakens is van de medewerker is. Zeker niet, niet in het tijdperk van de #-bewegingen.

Wat ik wel wil, is laten zien dat relationele en seksuele gezondheid wel degelijk onze duurzaamheid in het leven en dus ook de duurzaamheid in het werk beïnvloeden. Laten zien dat dit een onderdeel van ons allemaal is, de mens is één geheel, en niet krampachtig het privé, de relatie of seksualiteit buiten de deur willen houden. Er wordt snel naar werk(druk) en functioneren gekeken, terwijl seksuele-rationele gezondheid ook vaak één van de oorzaken (of gevolgen) kunnen zijn voor ontstane klachten en problematiek. Dat snappen en ruimte voor geven maakt de kans groter dat er meer gedeeld wordt met elkaar of met een hulpverlener. De werkelijkheid (h)erkennen geeft meer ruimte om verantwoordelijkheid te nemen en meer kans op daadwerkelijke moed of acties om onze duurzaamheid te vergroten.

Echt?

Klinkt dit nog wat vaag en onwerkelijk? Neem nu verliefdheid. Uitgeroepen door de WHO tot een psychische stoornis met een obsessief component. De één vindt verliefdheid heerlijk, groeit in zelfvertrouwen en schittert door deze energie in de ene na de andere fantastische presentatie. De ander wordt onzeker in het hele doen en laten, kan zich niet meer concentreren en gaat fouten maken. Liefdesverdriet zal de één volledig doen storten op het werk om niet stil te staan bij het verdriet. De ander blijft boos, kan het niet accepteren en gaat de strijd met alle collega’s aan. Denk aan de promotie; die kan in de relatie thuis voor frictie verzorgen, omdat er nog minder tijd en aandacht voor de relatie overblijft. Maar diezelfde promotie… Die doet het soms juist goed voor het zelfbeeld en zo ook in het zelfvertrouwen in bed.

Zo zijn er buiten het werk om genoeg situaties in de seksuele-relationele gezondheid die toch invloed hebben op ons (dagelijks) functioneren daar. Denk aan de medewerker die is bedrogen en nu elke relatie wantrouwt, ook die met de leidinggevende. De persoon met misbruik in de voorgeschiedenis die in de werksituatie onbedoeld wordt getriggerd. Verliefdheid op een collega die het werk nog leuker maakt. De stalkende ex die ook op het werk voor spanningen zorgt. De vreemdganger die overbelast raakt van de dubbele agenda. Een erectieprobleem dat ontstaat door onzekerheid. Onzekerheid misschien wel voortkomend uit pesterijen op het werk. Of juist de onzekerheid vanuit het erectieprobleem die ook onzekerheid in het werk en het leidinggeven geeft. Allemaal situaties waarbij het werk en relationele-seksuele gezondheid elkaar beïnvloeden.

Uit de praktijk: Jezelf zijn

Nog niet overtuigd? Neem een vrouw, midden dertig, die ik in traject kreeg omdat zij terugkerend uitviel van haar werkzaamheden. Spanningen werden haar te veel en putten haar uit. Zowel zijzelf als haar manager waren overtuigd dat dit niet in het werk zat, maar meer in haar psychische belastbaarheid. Ze kon niet zoveel hebben, maakte zich al snel te druk. Al snel werd duidelijk dat zij zich continu onzeker voelde tegenover collega’s en klanten, ondanks goede werkzaamheden. Ze zou het liefst haar taken zonder deze twee componenten willen uitvoeren, maar dat ging helaas niet.

Zij nam mij in vertrouwen en vertelde dat zij op vrouwen viel. Niemand wist dit. Haar hele leven lang hield zij een deel van haar identiteit angstvallig verborgen. Zij schaamde zich voor haar anders zijn en was bang voor afwijzende reacties. Continu voelde zij spanning en onzekerheid doordat zij zich moest voordoen als iemand anders en zij moest voorkomen dat dit geheim ontdekt werd. Een energielek die zij zowel op het werk als privé dagelijks ervoer. Door haar geheim met mij te delen was opluchting en ontlading bij haar te merken. Vervolgens deelde zij haar geheim in haar omgeven en uiteindelijk ook op het werk. Dankzij haar coming-out kon zij eindelijk zichzelf zijn, voor zichzelf gaan staan en keek zij mensen, collega’s en klanten zonder schaamte aan. De ontdekkingstocht op het seksuele gebied zorgde daarnaast voor een boost in haar zelfvertrouwen. De spanningen en het energielek verdwenen. Ik heb geen signalen van uitval meer gekregen en haar duurzaamheid in het leven én in het werk werden vergroot.

Durf als hulpverlener over de lakens te praten

Het scheiden van seksualiteit en werk is ondenkbaar, en tegelijkertijd een ingewikkeld (al dan niet onmogelijk!) onderwerp om op de werkvloer over te praten. Zeker op die werkvloer, maar stiekem ook in de spreekkamer. Toch helpen wij vanuit hulpverlenend oogpunt de mens daar wel door vragen over de lakens te stellen. Ik daag collega (bedrijf)artsen, psychologen en andere therapeuten uit om eigen ongemakken aan de kant te zetten en seksualiteit een standaard onderdeel van het gesprek te maken. We mogen wel vragen stellen over werk, voeding, kinderen, financiën of de relatie. We zouden de medewerker als mens bijna tekort doen als we dit onderwerp niet ter sprake te brengen.

Marjolein Abma